Siódme: nie kradnij

Wiem, że nie wszyscy to robią. Wiem, że właściwie większość tego nie robi. Ale ten tekst jest dla tej garstki, która trochę zaburza system. I niech nikt mi nie wciska inspiracji, bo inspiracje są w porządku wtedy, gdy się o nich głośno mówi.

.siódme: nie kradnij

Wiecie co mnie w mediach społecznościowych drażni najbardziej? Kradzież. Korzystanie z cudzej pracy bez podania źródła i tu nie chodzi wyłącznie o zdjęcia, bo z tekstami jest tak samo. Jeżeli trafiliście na dobry materiał, to czemu po prostu nie podzielić się linkiem? Czy naprawdę trzeba od razu tworzyć jego kopię, podpisaną nierzadko własnym nazwiskiem? A w gorszym scenariuszu dowalić autorowi tekstem: powinieneś/powinnaś się cieszyć, że ktoś repostuje twoje zdjęcie. No przepraszam bardzo, ale skąd potencjalni odbiorcy mają się dowiedzieć, że to ja zrobiłam to zdjęcie, skoro nawet nie jest podpisane? Z czego tu się cieszyć?

Podobnie jest z tymi wszystkimi pseudo „inspiracjami”, które najczęściej znaczą nic innego jak po prostu zerżnięcie pracy. Bo niby legalne. Bo zrobione własnym aparatem. Wiecie… ja naprawdę rozumiem, że można mieć gorszy dzień (tydzień, miesiąc, rok), zdarza się. Ale nie przypisujmy sobie pracy, której nie wykonaliśmy samodzielnie. Jasne, to nie przestępstwo, ale w dobrym smaku również nie jest, a świat jest mały. A później pojawiają się głupie tłumaczenia: bo przecież na Instagramie są dziesiątki podobnych zdjęć, co z tego, że moja koleżanka takie zrobiła.

Ale kradzież występuje pod różnymi postaciami, podobnie jak cwaniackie zagrywki. A dobra, oznaczę ją na zdjęciu, MOŻE ktoś kliknie na obrazek i wtedy zobaczy znacznik, który w sumie w tej sytuacji i tak niewiadomo co znaczy, ale żeby nie było, że ukradłem/am.” 

Ten tekst jest dla tych z Was, którzy borykają się z kradzieżą własności intelektualnej, a także dla tych, którzy to praktykują, oraz dla tych, którzy się… pseudo „inspirują”. Zacznijmy więc od początku.

.3 zasady kreatywnego Instagrama

#1

1. Jeżeli chcesz zrobić repost czyjegoś zdjęcia – w porządku, zrób to, pod warunkiem że:

a) zapytałeś autora o zgodę i odpowiedział: tak, możesz
b) oznaczyłeś go nie tylko na zdjęciu, ale także w opisie pod zdjęciem (wraz z aktywnym odnośnikiem, napisanym bezbłędnie (!) i umieszczonym w wyraźnym miejscu, a nie w samym środku 30 hashtagów)

Bylibyście w szoku wiedząc, jak wiele marek oraz prywatnych użytkowników błędnie oznacza nazwy kont, z których pobierają zdjęcia. Nawet nie chce im się sprawdzić poprawności danej nazwy profilu, za to chętnie korzystają z jego pracy. Bylibyście w jeszcze większym szoku, gdybyście widzieli, jak polskie, naprawdę duże marki, nierzadko z milionowym zasięgiem na Facebooku, czy Instagramie, potrafią zabrać czyjeś zdjęcie, bez zgody autora i napisać „fot. nick autora” – bez odnośnika do profilu, czy fanpage’a na Facebooku. A gdy prosicie o usunięcie zdjęcia, cóż… ruletka, bo przecież „zdjęcie ładnie się przyjęło wśród obserwujących”. Nie jest w porządku bezprawne wykorzystywanie cudzej pracy ogólnie, a już absolutnie zabronione powinno być to w celu osiągnięcia zysków.

#2

2. Nie kopiuj pomysłów. Po prostu, bo nie wypada. Wydobądź z siebie odrobinę kreatywności. Ale gdy już musisz, daj ludziom znać, kto Cię zainspirował. Prawie trzy lata temu, gdy niesamowicie spodobała mi się koncepcja zawieszonych na wieszaku okularów przeciwsłonecznych, bardzo chciałam opublikować takie zdjęcie także u siebie. Pomysł jednak nie był mój. Napisałam więc do autorki, zapytałam, czy się zgadza, abym zrobiła w domu podobne zdjęcie, oparte o jej koncepcję. Nie miała nic przeciwko. W opisie wyraźnie ją oznaczyłam (jako inspirację do wykonania tego zdjęcia), a samą Sandrę obserwuję do dziś, ona zresztą mnie również, mamy świetny kontakt. Nieważne, że pochodzi z Portugalii i że wtedy pewnie nigdy nie znalazłaby tego zdjęcia. Ale obowiązują pewne zasady.

Warto też czasem dwa razy pomyśleć, zanim skorzysta się z pomysłu kogoś bliskiego. Może się wydawać: znamy się jak łyse konie, na pewno nie będzie miał/a nic przeciwko. Prawda jest jednak taka, że nawet, jeżeli druga osoba przemilczy sprawę, niesmak może pozostać. Oznaczenie naprawdę nie kosztuje za wiele, a może przynieść same pozytywne skutki. Nic nie tracicie, przecież ostatecznie… pomysł i tak nie był Wasz, a w ten sposób uhonorujecie kogoś kreatywnego, na pewno zrobi mu się miło.

#3

3. Nie milcz. Gdy widzisz, że ktoś kradnie czyjąś pracę, nie przechodź obojętnie, daj znać autorowi, jeśli go znasz. Dostaję od Was nierzadko dziesiątki wiadomości tygodniowo (!) z informacjami, że ktoś opublikował u siebie moje zdjęcie bez podania źródła (nawet, gdy na zdjęciu widać znak wodny / podpis). I dziękuję Wam za to, bo przynajmniej mam możliwość zareagowania.

.zgłoszenia na Instagramie

Jak zgłosić do Instagrama naruszenie praw autorskich? Niestety nie zrobicie tego jednym kliknięciem, jak w przypadku zgłoszenia spamu, ale też nie ma dramatu. Aby zgłosić naruszenie własności intelektualnej należy skorzystać z tego formularza. Instagram reaguje niemalże natychmiast, nierzadko już po kilku godzinach takie zdjęcie znika z serwisu.

.moje inspiracje

Moich inspiracji do stworzenia tego tekstu nie wymienię, ale nagromadziło się ich w ciągu ostatniego tygodnia całkiem sporo i cierpliwość mi się skończyła. W ciągu kilku dni przerobiłam kopiowanie moich zdjęć (oraz opisów), przerabianie przy pseudo repostach, a także tradycyjnie kradzież. Kreatywny Instagram. Ale wiecie co w tym wszystkim sprawia największy zawód? Gdy robią to osoby, które znacie.

Photo by Jason Blackeye on Unsplash